Kız ve erkeklerde kendi cinsiyetlerine uygun olarak, ergenlik belirtilerinin o toplumda görülmesinin, beklenen yaştan daha evvel ortaya çıkmasını erken ergenlik olarak tanımlandığını söyleyen Çocuk Endokrinoloji Uzmanı Doç. Dr. Sevil Arı Yuca, mevzuyla ilgili ikazlarda bulundu.
DOĞUŞTAN VE SONRADAN ÇIKAN HORMONAL BOZUKLUKLAR NEDEN OLABİLİR
Erken ergenliğin nedenlerini lisana getiren Doç. Dr. Yuca, “Ergenliğin erkene kaymasının nedenleri, kimi doğuştan yahut sonradan ortaya çıkan hormonal bozukluklar, doğuştan genetik, nörolojik, metabolik hastalıklar olabileceği üzere tekrar doğuştan yahut sonradan hormon merkezine yakın bölgelerdeki yapısal bozukluklar, düzgün yahut makus huylu tümörler olabilir. Lakin çoğunlukla bilhassa kız çocuklarında erken ergenliğe neden olacak tıbbi bir sebep bulunamadan erken tetiklenmiş bir hormonal ikaz kelam konusu olabilir” diye konuştu.
BELİRTİLER GÖZ GERİSİ EDİLMEMELİ
Erken ergenlikte görülen belirtilere dikkat çeken Doç. Dr. Yuca, “Kız çocuklarında birinci ergenlik bulgusu çoğunlukla göğüs büyümesiyle başlar, bunu genital ve koltuk altı kıllanması takip eder. Lakin bazen genital kıllanma birinci gelişen ergenlik bulgusu olarak ortaya çıkabilir. Erkeklerde ise birinci gerçek ergenlik bulgusu testislerde büyümedir. Daha sonra genital kıllanma takip eder, tekrar bazen birinci bulgu genital kıllanma ile başlayabilir” biçiminde konuştu.
KATKI UNSURLU YİYECEKLER FAZLA TÜKETİLMEMELİ
Son devirlerde erken ergenliğin görülme sıklığının artış nedenlerinden bahseden Doç. Dr. Sevil Arı Yuca, şu bilgileri paylaştı:
“Türkiye’de yahut dünyada en sık neden erken uyarılmış biyolojik saattir. Yani ergenlik hormonları üzerine olağanda var olan baskının kalkması ve ergenlik hormonlarının daha erken yaşlarda etkin olmasıdır. Bunun çoğunlukla elle tutulur bir nedeni bulunamaz. Lakin hormon bozucu birtakım biyolojik ve kimyasal unsurlar erken tetiklenmeyi başlatabilir. Biz daha çok poliklinikte bunu katkı unsurlu paketli yahut fast food besinlerin çok tüketimi, organik olmayan tavuk yahut GDO katkılıların çok tüketimi olarak gözlemliyoruz. Zira organik ve konuttan beslenmeye geçince ergenlik gelişiminin durduğu hatta kaybolduğunu görüyoruz. Yeniden radyasyon maruziyeti, plastik oyuncaklarla, elektronik aygıtlarla fazla maruziyet de risk oluşturuyor.”
AİLELER ÇOCUKLARLA UYGUN BAĞLANTI KURMALI
Erken ergenlik teşhisinin klinik muayene ile konulduğunu söyleyen Doç. Dr. Yuca, tanıyı desteklemek için hormonal ve görüntüleme tetkikleri kullanıldığını belirtti.
Erken ergen bir çocuğa ailelerin nasıl yaklaşması gerektiğine değinen Doç. Dr. Sevil Arı Yuca, “Öncelikle çocukla âlâ bir irtibat kurmak, bunun olağan büyüme ve gelişimimizin bir kesimi olduğunu, korkulacak yahut utanılacak durum olmadığını anlatmak gerekir. Lakin biraz vakitsiz olduğunu bu yüzden takip edileceği söylenmeli. Bu periyot daha sabırlı olmayı gerektirebilir zira çocuk yalnız fizikî olarak büyümüyor, toplumsal ve duygusal olarak da gelişim gösteriyor. Ergenlikteki bedendeki değişimler ve toplumsal bağlantılar ile ilgili konuşmalar yapılabilir” açıklamasında bulundu.
ÇOCUĞU RUHSAL AÇIDAN ETKİLEYEBİLİR
Erken ergenliğin farklı sıhhat problemlerine yol açabileceğini vurgulayan Doç. Dr. Sevil Arı Yuca, şunları söyledi:
“Bunun bir tıbbi, bir de psikososyal tarafı vardır. Tıbbi olarak 10 yaştan evvel başlayan menstrüasyon ile çocuğun hedeflenen boya ulaşamama riski vardır. Erken devirde daha genç olan göğüs ve endometrium dokularının yüksek östrojene uzun müddet maruz kalması ailede kanser riski de varsa, göğüs ve endometrium (rahim) kanseri riskini topluma nazaran artırma riski oluşturabilir. Ruhsal açıdan ise; fizikî olarak gelişmiş bir bedene paralel olarak ruhsal gelişim şimdi olgun değilse çocukta hırçınlık, içe kapanma, toplumdan uzaklaşma yahut ders muvaffakiyetinde düşmeler olabilir. Çocuğun toplumsal bağlantıları bozulabilir.”
TEDAVİ SEÇENEKLERİ
Erken ergenliğin tedavi yollarını anlatan Doç. Dr. Sevil Arı Yuca, “Erken ergenliğe sebep olan doğuştan yahut sonradan oluşan rastgele bir rahatsızlık varsa birinci evvel onun tedavisinin yapılması gerekir. Bir sıhhat problemine bağlı olmadan ergenliği başlatan hormonların erken uyarılmasına bağlı ortaya çıkan bir durumsa (biz buna santral yahut gerçek erken ergenlik diyoruz) ergenliği durduran tedavileri uygularız. Birinci ergenlik bulguları 10 yaştan evvel ise bir çocuk endokrinolojisi uzmanına başvurulmalıdır” tabirlerini kullandı.
UZMAN DOKTOR TARAFINDAN TAKİP EDİLMESİ EPEY ÖNEMLİ
Erken ergenlik sürecinde hekim denetiminin hayli kıymetli olduğunu işaret eden Doç. Dr. Sevil Arı Yuca, “11-12 yaştan evvel erkek yahut kızda ergenlik bulguları fark edildiğinde çocuk endokrinolojisi uzmanı denetiminde ilerlemesi, süratli ergenliğin önlenmesi için daha yeterli olacaktır. Hatta olağan yaşta da olsa her ergenin çocuk endokrinolojisi doktoru tarafından denetimi, bu devir sıkıntılarının erken tespiti için önemlidir” diyerek kelamlarını noktaladı.