Merkez’den enflasyon değerlendirmesi

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kasım ayı fiyat gelişmeleri raporunu yayımladı. Rapora nazaran, tüketici fiyatları kasım ayında yüzde 2,88 oranında artmış, yıllık enflasyon 1,12 puan düşerek yüzde 84,39 oldu. Bu devirde tüketici yıllık enflasyonundaki gerilemeyi güç ve temel mal kümeleri sürüklerken, aylık bazda besin kümesi fiyat gelişmeleri öne çıkmıştır. Yıllık enflasyon temel mallarda tüm alt kümelerde düşüş kaydetti. Güç yıllık enflasyonu baz tesiriyle gerilerken, bu kümede aylık artış da nispeten ölçülü seyretti. Besin kümesi yıllık enflasyonundaki yükselişte taze meyve ve zerzevat kaleminin yanı sıra süt ve süt eserleri fiyatları öne çıkmakla birlikte küme geneline yayılan artışların devam ettiği izlendi. Bu periyotta hizmet kümesinde yıllık enflasyon kira ve haberleşmede yükselirken başka alt kümelerde geriledi. Kiraların mevsimsel tesirlerden arındırılmış aylık artış oranı ise yavaşladı. Elektrik, doğal gaz imalatının yanı sıra rafine petrol eserleri ile ana metal sanayi fiyatlarındaki düşüşler öncülüğünde üretici fiyatlarında aylık artış oranı kıymetli ölçüde yavaşlamış, bu doğrultuda üretici yıllık enflasyonu geriledi. Bu görünüm altında, mevsimsellikten arındırılmış datalarla işlenmemiş besin eserleri hariç TÜFE (B) ve güç hariç TÜFE (C) göstergelerinin aylık değişimlerindeki yavaşlama sürmüş, yıllık enflasyonlarında düşüş kaydedildi.

Kasım ayında tüketici fiyatları yüzde 2,88 oranında artmış ve yıllık enflasyon 1,12 puan azalarak yüzde 84,39 oldu. Bu devirde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 0,83 ve 1,54 puan azalarak yüzde 76,18 ve 68,91 olarak gerçekleşti. Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran besin kümesinin katkısı 0,87 puan artarken, temel mal, güç ve hizmet kümelerinin katkıları sırasıyla 0,98, 0,93 ve 0,09 puan azalmıştır. Alkol-tütün- kümesinin katkısı ise besbelli bir değişim göstermedi. Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, son periyotta B ve C endekslerinde aylık artışlarda gözlenen yavaşlama C endeksinde daha bariz olmak üzere her iki endekste de devam etti. Fiyat artışları B endeksini oluşturan kümelerden hizmet dalı ve temel mallarda zayıflarken, işlenmiş besinde yükseldi.

Hizmet fiyatları kasım ayında yüzde 2,18 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 0,48 puan artarak yüzde 60,72 olarak gerçekleşti. Bu periyotta yıllık enflasyon kira ve haberleşme hizmetlerinde yükselirken, öbür alt kümelerde gerileme kaydetti. Mevsimsellikten arındırılmış bilgilere nazaran, kira alt kümesinde aylık artış bir evvelki aya kıyasla yavaşlamıştır. Haberleşme alt kümesinde fiyatlar telefon görüşmesi ve internet fiyatları belirleyiciliğinde yüzde 2,96 oranında artarken, bu kümede yıllık enflasyon yüzde 29,17’ye yükseldi. Başka hizmetler alt kümesinde fiyatlar aylık bazda yüzde 1,41 oranında yükselmiş, bu gelişmede bakım-onarım, eğlence-spor hizmetleri, konut içi hizmetler ve sigorta hizmetlerinin tesiri hissedildi.

Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar görece yatay seyretmiş, küme yıllık enflasyonu 1,54 puan geriledi. Yemek hizmetlerinin sürüklediği lokanta-otel kümesinde fiyatlar yüzde 3,18 oranında artmış, yıllık enflasyon baz tesiriyle yüzde 80,30 düzeyine geriledi. Temel mal kümesinde yıllık enflasyon 3,54 puan düşüşle yüzde 76,11 oldu. Bu periyotta, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde geriledi. Sağlam mal fiyatları (altın hariç) kasım ayında yüzde 2,46 oranında artarken, bu gelişmeyi beyaz eşya, mobilya ve araba kalemleri sürükledi. Güçlü mal alt kümesinde yıllık enflasyon baz tesiriyle 2,97 puan azalmış ve yüzde 89,50 düzeyine geriledi. Benzeri bir formda, öbür temel mallarda bu devir yüzde 2,17 oranında fiyat artışı gözlenirken, yıllık enflasyon 3,74 puan azalışla yüzde 81,64 olarak gerçekleşti. Bu alt kümenin fiyat artışında, ferdî bakım eserleri ve konut ile ilgili paklık materyalleri öne çıkmaya devam etti.

Giyim ve ayakkabı alt kümesinde fiyatların mevsimsel eğiliminin bilakis bu devirde aylık bazda yüzde 1,54 oranında gerilemesiyle, yıllık enflasyon 4,41 puan düşüşle yüzde 36,22 oldu. Güç fiyatları kasım ayında yüzde 1,28 ile son aylara kıyasla düşük bir oranda artmış, küme yıllık enflasyonu baz tesiriyle 10,06 puan azalarak yüzde 118 düzeyine geriledi. Aylık artışta akaryakıt fiyatlarında gözlenen yükselişin (yüzde 1,19) tesiri hissedilmiştir. Bu periyotta milletlerarası propan ve bütan fiyatlarındaki gelişmeleri takiben tüp gaz fiyatlarında (yüzde 2,73) artış gerçekleşti. Kasım ayında şebeke suyu fiyatları ise yüzde 3,33 oranında yükseldi. Besin ve alkolsüz içecekler kümesinde yıllık enflasyon kasım ayında 3,50 puan yükselerek yüzde 102,55 oldu. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 5,00 puan artışla yüzde 97,24, işlenmiş besinde ise 2,03 puan yükselişle yüzde 107,35 olarak gerçekleşti.

İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış bilgiler bu devirde taze meyve ve zerzevat fiyatlarındaki yükselişin hızlandığına işaret etti. Öbür işlenmemiş besin kaleminde başta süt fiyatları olmak üzere pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artışlar dikkat çekmiştir. İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 5,86 oranındaki artışta çiğ süt fiyatlarının yansımalarının izlendiği peynir ve başka süt eserleri başta olmak üzere, ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar, alkolsüz içecekler ile konserve zerzevat eserlerinin tesiri öne çıkmıştır. Alkollü içecekler ve tütün eserleri kümesinde fiyatlar tütün eserleri kaynaklı evvelki aydan sarkan tesirlerle yüzde 3,19 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 5,61 puan artışla yüzde 83,49 oldu. Yurt içi üretici fiyatları kasım ayında yüzde 0,74 oranında yükselmiş, yıllık enflasyon 21,67 puan azalışla yüzde 136,02 oldu.

Bu gelişmede, ve emtia fiyatlarındaki ölçülü seyrin tesirleri hissedildi. Ana sanayi kümelerine nazaran bakıldığında, yıllık enflasyon güçte daha besbelli olmak üzere, tüm alt kümelerde azalış gösterdi. Aylık fiyat gelişmeleri kesimler bazında incelendiğinde, bu periyotta elektrik, doğal gaz imalatı, rafine edilmiş petrol eserleri ve ana metal sanayi fiyatlarında düşüş gözlenirken, öbür madencilik ve taş ocakçılığı, deri, kâğıt ve inşaat ile irtibatlı olan metalik olmayan mineral eserleri fiyat artışları ile öne çıktı.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir